لاله های گزیک

آسم یکی از مشکلات بسیاری از افراد جامعه است که می ‌تواند بسیار هم درد سر‌آفرین باشد. این بیماری به خصوص در سنین کودکی بسیار سخت و ناراحت ‌کننده است.

آسم یک بیماری مزمن است که در آن تنگی نفس به علت ورم لوله‌ های تنفسی به ‌وجود می ‌آید و اگر این ورم درمان شود، تنگی نفس هم از بین می ‌رود. تنگی نفس به صورت متناوب رخ می ‌دهد. علائم و شدت بیماری در افراد مختلف متفاوت است.

برخی افراد سرفه، خس‌ خس سینه و تنگی نفس را تقریبا هر روز دارند.

برخی دیگر در فواصل بین حملات، تنگی نفس علامتی ندارند.

برخی از ورزشکاران حرفه ‌ای مبتلا به آسم هستند و طی ورزش شدید کمی احساس تنگی نفس می ‌کنند، در حالی که برخی افراد حین ورزش معمولی دچار حمله شدید آسم شده و نیاز به درمان اورژانسی پیدا می ‌کنند. به هر حال همه مبتلایان به آسم در این نکته مشترک هستند که مجاری هوایی در آن ها به صورت غیرطبیعی متناوبا تنگ می‌ شود.

ریه:::: درما:: پزشکان از چند گروه دارویی برای درمان آسم استفاده می ‌کنند. گروه اول داروهایی هستند که باعث شل شدن عضلات دیواره راه‌ های هوایی می ‌شوند.

دسته دوم داروها از التهاب مجاری هوایی جلوگیری می ‌کنند یا باعث کاهش یافتن التهاب می‌شوند.

داروهایی نیز هستند که هر دو کار را با هم انجام می ‌دهند.

10 فرمان

اگر مبتلا به آسم هستید، نکات زیر را جدی بگیرید:

1- اگر با مصرف غذای خاصی احساس می ‌کنید که مشکل تشدید می ‌گردد، باید آن غذا را از برنامه غذایی خود حذف کنید.

انواع فلفل، زعفران، کرفس، انگور و خربزه از غذاهایی هستند که ایجاد حساسیت می ‌کنند.

2- دارویی را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید؛ زیرا برخی داروها موجب تشدید آسم می ‌شوند. پروپروانولول (ایندرال) یکی ازاین داروها است. همچنین آسپرین، ایندومتاسین و بعضی از داروهای قلبی می ‌توانند باعث ایجاد آسم در فرد مستعد شوند.

3- اگر سینوزیت دارید یا پشت حلق خود ترشحاتی حس می‌ کنید، به پزشک مراجعه کنید تا او نسبت به درمان آن اقدام کند.

ریه و بیماری آسم

4- در درمان‌ های غیر دارویی، حذف مواد حساسیت ‌زا به نفع بیمار است و اگر بیماران بتوانند از محل آلوده به یک محل سالم نقل مکان کنند، بسیار خوب است.

5- استرس ‌های روحی یکی از عواملی است که باعث ایجاد حمله آسم می ‌شود. پس تا جایی که می ‌توانید آرام باشید.

6- بسیاری از بیماران مبتلا به آسم نسبت به حیوانات حساسیت دارند. پس در صورت وجود حیوانات خانگی در منزل، آن ها را از محیط زندگی خود دور کنید.

7- مراقب باشید تا وزن تان بیش از اندازه بالا نرود؛ زیرا افزایش وزن سبب تحمل بار بیشتری بر ریه‌ ها می ‌شود.

8- سعی کنید بالش تان از مواد حساسیت ‌زا پُر نشده باشد. اگر بالش یا پتوی پَر دارید، حتما برای آن ها از روکش استفاده کنید.

9- هیچ‌ وقت سیگار نکشید و حتی از محلی که در آن سیگار می کشند، دوری کنید.

10- داروهای خود را مرتب و به طرز صحیح مصرف کنید. به خاطر داشته باشید با دوری از عوامل حساسیت ‌زا و به‌ کارگیری درمان مناسب می ‌توان آسم را کنترل کرد.

توصیه هایی برای مبتلایان به آسم

ايران از نظر شيوع آسم جزو كشورهاي ميانه دنيا محسوب مي‌شود.

در اين ميان متخصصان ريه با تأكيد بر رشد 5 تا 10 درصدي بيماري آسم در كشور، اگرچه در مورد افزايش اين بيماري و كاهش سن ابتلا به آسم در تهران اتفاق‌نظر ندارند اما تأكيد مي‌كنند كه بي‌توجهي به آلودگي هواي تهران، در سال‌هاي آينده تأثير خود را نمايان خواهد ساخت. به عقيده كارشناسان، انواع آلاينده‌هاي خانگي، روي آوردن به غذاهاي داراي  مواد  افزودني، فست‌فودها  احتمال ابتلا به آسم را افزايش مي‌دهد؛ يعني به‌طور كلي هروقت آلاينده‌هاي محيطي افزايش پيدا كنند، آسم نيز افزايش مي‌يابد. به‌طوري كه در حال حاضر بيشترين علت مراجعه مردم به متخصصان ريه درصورتي كه اعتياد به سيگار نداشته باشند، بيماري آسم است. گفت‌وگوي ما را با دكتر روزبه نقشين در مورد اين بيماري و همچنين توصيه‌هاي مختلف به بيماران مبتلا به آسم بخوانيد.

• آقاي دكتر از تعريف آسم شروع كنيم.

آسم در واقع انسداد برگشت‌پذير برونش‌ها و التهاب در راه‌هاي هوايي است كه در اين شرايط بيمار به محرك‌هاي مختلف در محيط بيرون و داخل خانه و برخي محرك‌هاي آندوژن پاسخ اغراق‌آميز مي‌دهد.

از نظر شيوع، بين 5 تا 10درصد افراد جامعه به اين بيماري مبتلا مي‌شوند و مي‌توان گفت به‌دليل صنعتي شدن جوامع، شيوع اين بيماري افزايش چشمگيري يافته است به‌خصوص در ميان كودكان و نوجوانان؛ ولي آسم در هر سني مي‌تواند وجود داشته باشد.

 به عوامل خطرساز اين بيماري هم اشاره مي‌كنيد؟

 ببينيد، آسم در ميان اين گروه‌ها بيشتر ديده مي‌شود؛ مادراني كه زير 20سالگي فرزندشان را به دنيا مي‌آورند، نوزاداني كه به‌طور زودرس متولد مي‌شوند، كودكاني كه مادران و پدران سيگاري دارند، افراد چاق در هر سني، عفونت‌هاي ميكروبي دستگاه تنفس در دوران كودكي كه درمان كافي روي آن صورت نگرفته باشد، عفونت‌هاي دستگاه تنفس، كودكاني كه در سال اول تولد براي آنها آنتي‌بيوتيك تجويز مي‌شود، كودكاني كه قبل از 6 ماه، تغذيه‌اي به جز شير مادر دريافت كرده‌اند و مهم‌تر از همه عوامل ژنتيك، به‌طوري كه اگر در خانواده‌اي آسم يا بيماري‌هاي آلرژيك ديده شود، احتمال ابتلاي فرزندان خانواده به اين بيماري‌ خيلي بيشتر است.

 با اين حال مسلما بيماري‌ آسم از درجه خفيف تا خيلي شديد قابل تقسيم‌بندي است. هر كدام از اين درجات چه علائمي مي‌توانند داشته باشند؟

خوشبختانه 70 تا 80درصد مبتلايان، درجات خفيف اين بيماري را تجربه مي‌كنند. اين بيماران يكي از 3 علامت سرفه مزمن، خس‌خس سينه و احساس تنگي نفس هنگام فعاليت را دارند. براي مثال گاهي تنها شكايت بيماران، سرفه است كه ممكن است خشك يا همراه با خلط باشد. اغلب در برخورد با عواملي مثل ورزش در هواي سرد، در معرض گرد و غبار و گرده افشاني گياهان قرارگرفتن و يا استنشاق مواد شيميايي، سرفه اين بيماران بدتر مي‌شود. علاوه بر اين بسياري از اين بيماران وقتي دچار عفونت ويروسي و ميكروبي دستگاه تنفس مي‌شوند، در ساعات اوليه بامداد يا شب‌هنگام با سرفه و يا خس‌خس سينه از خواب بيدار مي‌شوند. گاهي نيز بيمار به‌جاي علائم يادشده احساس سنگيني يا فشار روي قفسه‌سينه دارد و فكر مي‌كند كه راحت نمي‌تواند تنفس كند.

•خب اگر بخواهيم آسم را در افراد چاق تشخيص دهيم، اين تشخيص چگونه است؟

در مورد فردي كه اضافه وزن دارد و در هنگام فعاليت دچار خستگي مي‌شود و فكر مي‌كند آسم دارد، بايد گفت با 3 تا 5دقيقه استراحت علائم خستگي چنين فردي كاملا فروكش مي‌كند. ولي در مورد آسمي‌ها بين 10 تا 15 دقيقه بعد از فعاليت علائم تنفسي شروع مي‌شود و ممكن است 30 تا 60 دقيقه بيمار با خس‌خس سينه و سرفه‌هاي شديد روبه‌رو باشد.

 آقاي دكتر معني اينكه علائم تنفسي بيمار آسمي دائما در حال رفت و برگشت است، چيست؟

سؤال خوبي است، ببينيد مشكل اين بيماران اين است كه به پزشك مراجعه نمي‌كنند چون طي سال‌ها عادت كرده‌اند كه در دوره‌هايي از سال دچار علائم سرفه و خس‌خس سينه شوند و اين علائم در عرض چند روز فروكش كند. حتي در برخي از بيماران ممكن است در فواصل اين دوره‌ها هيچ علامتي وجود نداشته باشد. به همين دليل است كه وقتي علائم بيمار برطرف مي‌شود، او به اين روند عادت  كرده و در نتيجه ضرورتي هم نمي‌بيند كه به پزشك مراجعه كند.

•نتيجه اين روند چيست؟

نپرداختن به اين موضوع بيماري را به سمتي مي‌برد كه ديگر برونش‌ها قادر به باز شدن نيستند، دليل آن هم،‌ ايجاد فيبروز و تنگي راه‌هاي هوايي ريه است.

با اين اوصاف چطور مي‌توان اين بيماري‌ را از ساير بيماري‌ها تشخيص داد؟

با اخذ تاريخچه دقيق بيماري و سؤالاتي كه پزشك از بيمار مي‌پرسد و معاينات باليني، مي‌توان پي به‌وجود بيماري برد. اگر پزشك به‌وجود آسم مشكوك شود، از بيمار تست اسپيرومتري به عمل مي‌آورد. در اين تست اگر تنگي راه‌هاي هوايي ريه مشخص شود، با تجويز داروي گشاد‌كننده برونش به‌صورت استنشاقي، شاهد افزايش قابل توجه ظرفيت‌هاي بازدمي خواهيم بود كه اين امر تشخيص بيماري را هم قطعي خواهد كرد. اگر اسپيرومتري طبيعي باشد (در مبتلايان به آسم خفيف اين تست مابين حملات آسم، طبيعي است) از آزمون متاكولين براي تشخيص بيماري استفاده مي‌شود. گرفتن عكس از قفسه سينه، انجام سي‌تي‌اسكن از سينوس‌ها و... نيز با تشخيص و نظر پزشك قابل انجام است.

نيازي به انجام آزمايش خون يا آزمايش‌هاي ديگر هم هست؟

ببينيد، نكته مهم در اين ميان اين است كه به جز در موارد بسيار ضروري و نادر هيچ نيازي به انجام آزمايش‌هاي تعيين حساسيت‌هاي پوستي و يا انجام آزمايش خون براي تشخيص بيماري نيست.

 خيلي از بيماري‌ها مثل رينيت آلرژيك علائم شبه آسم دارند. تفاوت آسم با اين نوع بيماري‌ها به چه شكل است؟

يكي از بيماري‌هايي كه خيلي شايع است و حتي از بيماري‌ آسم هم شيوع بيشتري دارد، رينيت آلرژيك است. در اين بيماري هم ممكن است بيماران شكايات سرفه و خس‌خس بدون تنگي نفس داشته باشند. به غيراز اين بيماري، بيماري‌هاي مزمن انسدادي ريه (آمفيزم و برونشيت مزمن) ابتلا به عفونت‌هاي ريوي مثل پنوموني، التهاب يا تنگي حنجره، تنگي راه‌هاي هوايي فوقاني مثل ناي و برونش بر اثر ضايعاتي مثل تومورهاي خوش خيم و بدخيم راه‌هاي هوايي ريه و بعضي اوقات وجود جسم خارجي درون برونش‌ها و برگشت اسيد از معده به مري (رفلاكس)، آمبولي شريان ريوي، نارسايي قلب و حتي تنگي عروق كرونر قلب با نشانه‌هايي بروز مي‌كنند كه ممكن است با آسم اشتباه گرفته شوند. پزشك با انجام سي‌تي‌اسكن و برونكوسكوپي فيبروپتيك و ساير روش‌هاي تشخيصي، آسم را از اين بيماري‌ها افتراق مي‌دهد.

 آقاي دكتر، آسم چگونه درمان مي‌شود؟

 تاچند سال پيش درمان آسم با داروهايي مثل تئوفيلين و آمينوفيلين بود كه اين داروها برونش را گشاد مي‌كردند، بود  ولي از دو دهه پيش تا‌كنون كه مشخص شده التهاب و تورم مخاط راه‌هاي هوايي عامل ايجاد اين بيماري است، سنگ بناي درمان بيماران آسمي تجويز داروهايي با اثرات ضد‌التهابي مثل كورتون است اما چون اين بيماران نياز به تجويز طولاني مدت و گاهي سال‌ها دارو دارند، بايد از كورتوني استفاده شود كه تا حد امكان حائز اثرات موضعي باشد ولي جذب سيستميك و عارضه جدي نداشته باشد.

براي همين به جز در موارد خاص كه در دوره‌هاي كوتاه‌مدت به بيماران در زمان حمله، كورتون به‌صورت خوراكي يا تزريقي توسط پزشك مجرب تجويز مي‌شود، بيماران هيچ‌گاه نبايد اقدام به مصرف كورتون خوراكي يا تزريقي به‌صورت دوره‌اي يا مستمر كنند. به همين جهت تجويز داروهاي كورتون‌دار استنشاقي كه غالبا جذب نمي‌شوند و در دوزهاي متعارف كم‌ترين ميزان عوارض جانبي را دارند، با يا بدون تجويز داروهاي طويل‌الاثر گشاد‌كننده برونش توصيه مي‌شود.

• در اين ميان مي‌توان دوز دارو را كاهش داد؟

 يكي از مهم‌ترين نكات در مورد بيماران آسمي اين است كه اين بيماران حتي در زماني كه علائم بيماري با مصرف دارو فروكش مي‌كند يا قطع مي‌شود، به هيچ عنوان نبايد بدون نظر پزشك اقدام به كم كردن ميزان دارو يا قطع اسپري تجويز شده كنند و اجازه دهند كه پزشك با سؤالات منطقي در ويزيت‌هاي دوره‌اي و درصورت نياز تكرار اسپيرومتري تصميم بگيرد كه در زمان مقتضي دوز دارو را كاهش دهد.

آسم خارج از كنترل يعني چه؟

مهم‌ترين عامل در كنترل نشدن آسم بيماران، عدم‌تعهد بيمار به مصرف پيوسته و منظم داروهاي استنشاقي است و مهم‌ترين نكته كه در قريب به 30 تا 50 درصد از بيماران ديده مي‌شود، ابتلاي همزمان به رينيت و سينوزيت آلرژيك است. درصد قابل‌توجهي نيز با يا بدون علامت دچار رفلاكس اسيد از معده هستند. در اين موارد غالبا پزشك با بررسي‌هاي مختلف مي‌تواند به تشخيص اين بيماري‌ها برسد و با تجويز داروهاي مناسب و درمان اين بيماري‌ها شانس كنترل آسم هم بالاتر برود.

به غيراز دارو چه اقدامات ديگري مي‌توان براي اين بيماران انجام داد؟

گاهي مخصوصا در گروه سني كودكان و نوجوانان، به بيماران توصيه مي‌شود از انجام ورزش خودداري كنند كه اين بدترين توصيه است زيرا با انجام درمان مؤثر و مناسب، اين بيماران بايد مانند همه مردم به ورزش و فعاليت‌هاي عادي تحصيلي و كاري بپردازند. تنها توصيه در هنگام ورزش به اين بيماران اين است كه در هواي سرد قبل از انجام فعاليت ورزشي با حركات نرمشي خفيف ابتدا خود را گرم كرده  و بعد اقدام به فعاليت ورزشي شديد كنند.

سبك زندگي اين بيماران مي‌تواند طبيعي باشد؟

 ببينيد، گاهي اوقات يك مرد  يا زن جوان مبتلا به آسم نگران اين است كه اگر ازدواج كند، نتواند مسئوليت‌هاي عادي زندگي را به دوش بكشد يا در مورد خانم‌ها شايد فكر كنند كه نتوانند بارداري سالمي داشته باشند؛ اين يك تفكر متداول و البته اشتباه است. ما به اين گروه توصيه مي‌كنيم كه به هيچ وجه نگران اينگونه مسائل نباشند چون با مشورت پزشك وقتي بيماري با درمان‌هاي يادشده كنترل شد، به راحتي مي‌توانند سبك زندگي طبيعي داشته باشند. در مورد خانم‌ها، دوره بارداري و زايمان با اين روش‌ها مي‌تواند كاملا طبيعي و بدون خطر باشد.

 توصيه‌هاي تغذيه‌اي؟

 در مورد نوع تغذيه بيماران آسمي نمي‌توان يك نسخه جامع نوشت. ولي به‌طور كلي غذاهايي كه هر بيمار تجربه كرده و مشخص شده كه براي او آزاردهنده است، بايد از برنامه روزانه حذف شوند. در اين ميان مي‌توان توجه بيماران را به چند گروه غذايي كه بالقوه در مبتلايان به آسم مضر هستند، جلب كرد؛ مثل غذاهاي بسته‌بندي شده، و كنسروي كه حاوي مواد افزودني و نگه‌دارنده هستند، انواع سوسيس و كالباس، غذاهاي پر ادويه، خشكبار دودي، بادام زميني و كره بادام زميني، آجيل‌هاي بوداده، ميوه‌هايي مانند خربزه، طالبي، كيوي و توت فرنگي.

البته در مورد توصيه‌هاي داخل منزل هم بايد بگويم در محيط منزل بهتر است حيوانات خانگي به‌خصوص گربه و سگ نگهداري نشوند. اگر سوسك خانگي در منزل وجود دارد، نسبت به از بين بردن آنها با طعمه‌گذاري و سمپاشي مناسب اقدام شود. در سرويس‌هاي بهداشتي و حمام اگر نشت آب وجود دارد، سبب افزايش رشد قارچ مي‌شود، حتما به رفع آن پرداخته شود. در مناطق مرطوب جانداري ذره‌بيني به نام مايت در نقاط مختلف خانه به‌خصوص در تشك و ملحفه رشد مي‌كند كه بيماران بايد با رعايت اصول بهداشتي آن را كنترل كنند.

 تأثیر نماز بر بیماری آسم:

آسم  یكی از شایع ترین بیماری های انسان است ، به طوری كه شیوع آن در طب اطفال ، 5 تا 10 درصد كل كودكان تخمین زده می شود؛ و این بیماری در بسیاری از آنها تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا می كند. بدین ترتیب كمتر كسی است كه در دوران زندگی خود با بیماران مبتلا به آسم ، برخورد نكند و شاهد مشكلات مختلف آنان از جمله تنگی نفس ، سرفه  مداوم ، خس خس سینه و ... كه گاهی به صورت حمله های شدید بیماری تظاهر می كنند نباشد.

تلقین سازنده و زندگی بخش توأم با نماز ، گهگاه باعث تسكین آسم یا پیشگیری از بروز حملات آن می شوند.

مطالعات علمی جدید بر گروه های سنی مختلف مبتلا به آسم ، نشان دهنده آن است كه در ایجاد بیماری آسم ، سه عامل برجسته ، مهمترین نقش را ایفا می كنند ، این سه عامل عبارت اند از :

1- میكروب هایی كه وارد دستگاه تنفسی انسان می شوند ( عفونت ها )

2- عوامل حساسیت  زا ، از جمله گرد و غبار ، دود سیگار  ، گرده گیاهان که ممكن است این عوامل در مورد اشخاص مختلف متفاوت باشند.

3- مسائل روانی از جمله اضطراب  ، عصبانیت  ، غم و شادی ، تحقیر، خنده  و حتی انتظار خوشایند شركت در یك محفل اجتماعی مطلوب و به طور كلی استرس  های حاد و مزمن .

اما نقش عوامل روانی از دیدگاه دیگری نیز، توجه پزشكان را به خود ، جلب نموده است و آن تأثیر تلقین بر آسم است ، چرا كه در برخی از موارد، تلقین می تواند موجب تسكین حمله های آسم شود : یك مثال مشهور در این مورد ، مربوط به پزشكی است كه مبتلا به آسم بود و برای گذراندن تعطیلات آخر هفته ، به هتل دور افتاده ای، در یك منطقه ییلاقی رفته بود ، در نیمه های شب او با یك حمله شدید آسم از خواب بیدار شد و كورمال كورمال به جستجوی كلید برق برآمد و وقتی از پیدا كردن آن عاجز شد ، ناامید كفش خود را برداشت و قصد پنجره را كرد و وقتی وجود شیشه ای را احساس كرد ، آن را شكست و نفس های عمیقی كشید و حمله آسمی او متوقف شد و شب آرامی را گذراند. ولی صبح روز بعد ، او با حیرت زیاد دریافت كه به جای پنجره، آینه را شكسته است !

با توجه به این قبیل شواهد می توان آسم را نیز جزو بیماری های مورد بحث در طب روان تنی ، به شمار آورد و نتیجه گرفت كه چنانچه بیماران احساس امنیت روانی داشته باشند، قدم بزرگی در تسكین بیماری آنها برداشته شده است.

همچنین عفونت ها كه خود یكی از عوامل برانگیزنده آسم می باشند به وسیله شستشوی مجرای تنفس در وضو تا حدی قابل كنترل هستند . این نكته را می توان در مورد سایر عوامل حساسیت زا ، مثل گرد و خاك و گرده گیاهان ( یعنی دومین عامل برانگیزنده آسم ) نیز به نحوی صادق دانست. اما آنچه كه در مورد تأثیر نماز بر آسم، غیر قابل انكار است، تأثیر تنش زایی نماز و احساس امنیت روانی عمیقی است كه بر اثر آن حاصل می شود و بی شك اثر التیام بخش بزرگی بر بروز سومین گروه از عوامل برانگیزنده آسم ، یعنی عوامل روانی می گذارد. به خصوص كه تلقین سازنده و زندگی بخش توأم با نماز ، گهگاه باعث تسكین آسم یا پیشگیری از بروز حملات آن می شوند .

ضمنا دیدگاه ویژه نمازگزار به زندگی در دنیا و ثبات شخصیت او باعث می شود كه نمازگزار در مقابل افت و خیزهای غیر منتظره زندگی ، نه چندان شاد و نه چندان غمگین شود ، و در نتیجه به حذف آن گروه از تغییرات هیجانی كه مسبب تشدید آسم هستند ، از زندگی خود بپردازد.

اسید های چرب ضروری و پیشگیری از بیماری های تنفسی:

مصرف چربی ها ئی که مادر در زمان بار داری مصرف میکند میتواند بر عملکرد مغز جنین تاثیر گذار باشد.

هفته های اول بارداری وسه ماهه آخر حاملگی زمانی است که دستگاه عصبی در حال شکل گرفتن است ونقش مهمی بر روی سیستم اعصاب وآلرژی ، آسم، بینائی ،پرخاشگری، پیش فعالی ، عصبانیت وفشار خون دارد.

 اولین بار درسال 1970 اسید های چرب به نام امگا3  معرفی شد در آن سال یک محقق دانمارکی دریافت اسکیموهای گرینلند علیرغم مصرف چربی ها چربی خون پائین دارند وشیوع بیماریهای قلبی عروقی در آنها کم است

 اسکیموها غذاهای چرب را از فوک های دریائی وماهی ها مصرف می کردند.

 درسال 1983 اولین مورد فقر امگا3 در دختر بچه 6 ساله با تظاهرات عصبی وبی حسی ونوروپاتی معرفی شد.

 چربی  ها به سه دسته تقسیم میشود: 

 اشباع : زنجیره ای از اتم های کربن که از طریق پیوند ساده به هم متصل شده اند این چربی ها  باید در رژیم کاهش یابد مثل کره،دنبه،چربی گوشت قرمز،نارگیل ، روغن هسته خرما وشیر.

غیر اشباع یگانه : زنجیره ای از اتم های کربن که با یک باند دوگانه تشکیل یافته دمای ذوب پائین تری نسبت به چربی های اشباع دارند معمولا مایع اند بهترین مثال روغن زیتون ، بادام ، فندق وبادام زمینی .

 غیر اشباع چندگانه : در زنجیره خود بیش از یک پیوند دوگانه دارند مثل روغن آفتاب گردان سویا ، روغن های بدست آمده از ماهی ها ، گردو و روغن کتان نام برد .

 این اسید های چرب غیر اشباع چند گانه به دو گروه :

1- امگا6 ( لینولئیک ) مثل روغن آفتاب گردان و سویا

2-  امگا3 ( لینولنیک ) مثل گردو ، روغن دانه کتان وماهی وسویا

هر دو این اسیدهای چرب برای سلامتی ورشد مفید وضروری است اما انسان خود نمی تواند آنها را بسازند در کبد 10% به اسید های چندگانه با زنجیره بلند تبدیل میشود. اسید های چرب امگا3 در تمام مراحل زندگی لازم است.

یکی از مشتقات زنجیره بلند امگا3 دوکوزاهگزانوئیک اسید DHA است که برای تکامل مغز ورشد سلول های عصبی وشبکیه چشم اساسی است جنین قبل از تولد از مادر دریافت  وپس از تولد از شیرمادر تامین می کندشیر مادر 3-4 برابر شیر خشک امگا3 وامگا6 دارد شیرخواران نارس دوکوزاهگزانوئیک  DHA کمتری دارند افزایش آن باعث هوش بیشتر میشود

درکودکی وجوانی نیز سبب میشود کمتر فشارخون مبتلا شونددر افزایش رشد دورسروقد ووزن وتکامل بینائی نیز موثراست

آسم وآلرژی وبیماری های اتوپیک چهاربرابر کمتر مبتلا میشوند . دانشمندان در تحقیقات انجام شده ارتباطی را بین افزایش حساسیت وپیدایش آلرژی در صورت مصرف مقادیر بسیار امگا6 یا مقادیر کم امگا3 یافته اند که سبب اختلال در یک اسید چرب غیر اشباع چند گانه شده است. مطالعاتی که در دانشگاه سیدنی انجام شده نشان میدهد کودکانی که به طور منظم غذاهای حاوی امگا3 می خورندنسبت به آنهائی که خیلی کم از این مواد مصرف می کنند چهار برابر کمتر در معرض ابتلا به آسم قرار دارند . در مطالعه دیگر نشان داده شده که روغن ماهی به عنوان یک منبع امگا3 در درمان بیماری فیبروکیستیک موثر است.

محققین دانشگاه مینسوتا گزارش کرده اند که سیگاری هائی که به طور منظم ماهی ( به عنوان یک غذای غنی از امگا3 ) می خورندکمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های مزمن ریوی  مثل برونشیت و آمفیزم هستند .

 این مطالعه روی 8960 فرد سیگاری انجام شدکه 45% آنها در لحظه مطالعه سیگاری بودند. طی این بررسی مشخص شد که خطر ایجاد برونشیت مزمن در سیگاری های قبلی وفعلی که چهار وعده ماهی در هفته می خوردند نسبت به سیگاری هائی که تنها 1-2 وعده ماهی در ماه مصرف می کردند نصف است .احتمال ابتلا به آمفیزم در کسانی که ماهی زیاد مصرف می کردندتنها 13% سیگاری هائی بود که کم ماهی مصرف می کردند. مصرف چهار وعده ماهی در هفته معادل با مصرف روزانه حدودیک گرم روغن ماهی است .توجیه اصلی دانشمندان مهار چرخه های التهابی ناشی از سیگار توسط امگا3 بوده است .

آثار اسید های چرب امگا3 در بیماری های التهابی به خوبی مشخص شده است ویافته های روز افزونی وجود دارد که نشان میدهد مصرف مواد غذائی حاوی امگا3 موجب تنظیم پاسخ های التهابی صادر شده در بیماری های التهابی وروماتولوژی می شودالتهاب نقشی بنیادی در توسعه وتثبیت بیماری های عروقی و روماتیسم مفصلی ، بیماری کرون، پسوریازیس و کولیت اولسروز دارد. امگا3 به عنوان یک ماده ضد التهابی عمل می کند.  بطور طبیعی در بدن ما امگا6 به اسید آراشیدونیک تبدیل شده وسپس واسطه های شیمیائی بعدی یعنی لوکوترین شده که موجب تشدید چسبندگی پلاکتی و فرایند های پیش التهابی می شوند . در حالیکه اسید های چرب ضروری امگا3در رقابت با واسطه التهابی ناشی از امگا6 مواد ضد التهابی از نسل لوکوترین در غشاء سلولی ایجاد می کنند .

 آسم:

به علت آنکه آسم یک بیماری التهابی است تصور می شود امگا3 بتواند اثرات مفیدی بر روی آن داشته باشد.

تا کنون بهترین مدرکی که در این زمینه وجود دارد اختلال وعدم تعادل نسبت بین امگا6 به امگا3 را به عنوان عاملی در بروز فزاینده آسم در کشور های غربی مطرح می کند .از آنجا که میزان بیشتر امگا6 در رژیم غذائی منجر به افت مقادیر امگا3 بدن می شود . افزایش مصرف امگا3 احتمالامفید خواهد بود. کاهش مصرف هم زمان اسید های چرب امگا6 نیز عاقلانه بنظر میرسد .

اگزما:

در بیماری اگزمای آتوپی یا آلرژیک سیستم ایمنی بیش از حد واکنش نشان داده کسانی که از اگزما رنج می برند اغب سطح اسید های چرب امگا3 آنها پائین وسوخت وساز اسید های چرب ضروری آنها تغییر کرده است .مصرف غذاهای غنی از اسید های چرب امگا3 میتواند در کاهش التهاب مفید واقع شود.